Zdzisław Lubomirski - portret polskiego dyplomaty

Życiorys

Zdzisław Lubomirski ukończył Gimnazjum Św. Anny w Krakowie oraz studia prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim, otrzymując dyplom w 1887 r. Kolejne studia uzupełniające prowadził w Grazu. W 1893 r. przeniósł się do Królestwa Polskiego, gdzie osiedlił się w Warszawie oraz w swoim majątku w Małej Wsi koło Grójca. W 1904 r. objął stanowisko wiceprezesa, a w 1908 r. prezesem Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności oraz kuratorem Instytutu Oftalmicznego, którego powstanie było możliwe dzięki fundacji Lubomirskich.
Zdzisław Lubomirski był jednym ze współzałożycieli stronnictwa "Spójnia Narodowa" w 1905 r. Współfinansował również działalność Towarzystwa Oświaty Narodowej. Po wybuchu I wojny światowej zaangażował się w prace Komitetu Obywatelskiego m. Warszawy, który powstał na początku sierpnia 1914 r. Początkowo został prezesem Sekcji Ogólnej. W listopadzie 1914 r. został członkiem Komitetu Narodowego Polskiego utworzonego w Warszawie.

Prezydent Warszawy

W sierpniu 1915 r. rosyjskie władze przekazały Zdzisławowi Lubomirskiemu zarząd nad Warszawą, kiedy wycofywały się z miasta. Po zajęciu miasta przez Niemców potwierdzili oni jego nominację na prezydenta. W tym czasie Lubomirski pełnił również funkcję przewodniczącego Komitetu Obywatelskiego m. Warszawy i prezesa Centralnego Komitetu Obywatelskiego, które zostały rozwiązane przez Niemców we wrześniu 1915 r. Na czele tych instytucji samorządowych organizował pomoc społeczną dla osób poszkodowanych w wyniku wojny, prowadził akcje porządkowe oraz zajmował się szkolnictwem. W pełni swoich funkcji społecznych, Lubomirski był również prezesem Komitetu Towarzystwa Popierania Pracy Społecznej, Polskiego Komitetu Pomocy Sanitarnej oraz Wydziału Tymczasowej Samopomocy Ziemian.

Rada Regencyjna

Zdzisław Lubomirski został powołany na członka Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego w październiku 1917 roku. Wraz z arcybiskupem Aleksandrem Kakowskim i Józefem Ostrowskim, zasiadał w Radzie Regencyjnej. Dzięki jego inicjatywie 7 października 1918 roku, Rada Regencyjna wydała orędzie o utworzeniu niepodległego państwa polskiego z dostępem do morza. Lubomirski witał Józefa Piłsudskiego w Warszawie 10 listopada 1918 roku, a dzień później, razem z pozostałymi regentami, przekazał mu dowództwo nad wojskiem. 14 listopada 1918 roku, Piłsudski przejął pełnię władzy państwowej.

Wycofał się z życia politycznego, ale powrócił w czasie zamachu majowego, próbując mediacji pomiędzy stronami konfliktu. W latach 1928-1935 był senatorem z ramienia Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem (BBWR), a od 1935 r. do 1938 r. zasiadał w Senacie z nominacji Prezydenta RP. Był także prezesem Naczelnej Rady Organizacji Ziemiańskich w latach 1931-1935. W czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939 r. działał w Komitecie Obywatelskim, kierowanym przez prezydenta Stefana Starzyńskiego. W listopadzie 1942 r. został aresztowany przez gestapo, a po dwóch miesiącach skrajnie wycieńczony został zwolniony. Zmarł 31 lipca 1943 r. w Małej Wsi koło Grójca i został pochowany na cmentarzu w Belsku.